Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri

Boşanmanın Çocuklar Üzerindeki Etkileri

Boşanmanın çocuklar üzerinde mutlak bir etkisi var olmakla birlikte, çocuklar boşanmanın

kendisinden ziyade; boşanma sırasındaki ve boşanma sonrasındaki duyguların ve düşüncelerin ifadelerinden, sorunların çözümlenme biçiminden ve yeni ailenin organize olma tarzından etkilenirler. Evlilik çatışmasının çocuk tarafından algılanmasın da çatışmanın şiddeti, sıklığı, içeriği ve çözümleme biçimi önem taşır. Araştırmalara çocukların en çok tartışma ve çatışmaların boşanmaya rağmen devam ettiği durumlardan etkilendiklerini ortaya koyar.

 Ebeveynlerin boşanma kararlarının kesin olduğunda,  çocuk ile ne zaman, nerede ve nasıl bir konuşma yapacaklarına dair ortak fikirleri olmalıdır. Boşanma kararını ebeveynlerinden duyması çocuk için çok büyük önem taşır. Yapılan bir araştırmada okul öncesi çocuklarında boşanma kararının gizlendiği açıklanmadığı durumlarda, çocuklarda terk edilme korkularının çok yoğun olduğu görülmüştür.

Çocuk ile yapılacak konuşma için ebeveynlerin hazırlıklı olmaları,

ortak düşüncelerinin olması tutarlılık açısından ve çocuğun kafasının karışmaması için önemlidir. Ebeveynlerin konuşma öncesi üzerinde düşünülmesi gereken noktalar şu şekilde sıralanabilir;

Ne zaman konuşacağız?

Birlikte mi konuşacağız?

Ne söyleyeceğiz?

Kim hangi kısmı anlatacak?

Çocuğun düzeni nasıl sağlanacak, nasıl olacak?

Tatiller

Çocuk nerede yaşayacak?(Kim evde gidiyor/kalıyor?)

Diğer ebeveyn nerede yaşayacak?

Evden ayrılan ebeveyn ile çocuk hangi düzende, nasıl görüşecek?

Bu konularda hemfikir olarak kararlar verildikten sonra konuşulması daha uygun olacaktır.

Çocuk ile konuşurken, kaygısını arttırmamak için yeterince bilgi verilmesi aynı zamanda çok da fazla detaya girilmemesi önem taşır. Ebeveyn olarak da üzgün olduğunuzu gizlemeniz gerekmez, sizin de duygularınızın olduğunu ve bunu saklamadığınızı bilmesi, onunda kendi duygularını sizinle paylaşmak için ortam hazırlar. Buradaki önemli nokta çocuğunuza bir arkadaşınıza anlattığınız şeyleri anlatmamanız, sadece,”Bu durum benim içinde zor, bende üzülüyorum”gibi kısa ve sade bir ifade yeterli olacaktır.

Çocuk ile yapılan konuşmada, onunda birçok sorusu, endişesi ve merak ettiği noktalar olacaktır. En önemli kaygısı ile ‘’ Bana ne olacak ?’’tır.

Her iki ebeveyninde onu sevmeye devam edeceği, ona bakmaya ve korumaya devam edeceğine dair telkin yapması, boşanma sonrası çocuklara olacaklar yaşına uygun bir biçimde net ve somut olarak anlatılması gerekir.

Konuşmanın gündüz saatlerinde olması çocuk açısından daha sağlıklı olacaktır.

Konuşma sırasında ebeveynlerin umutlu konuşmaları, zorlu bir süreç olabileceğini, farklı ve değişik duygular hissedebileceğini fakat bu zorluğu birlikte atlatacaklarını güzel yeni bir düzen kuracakları vurgulanmalıdır. Ayrılık sonrasında da çocuğunuzun anne ve babası olmaya devam edeceğiniz bunun asla değişmeyeceğinin de üzerine durulmalıdır. Boşanmanın çocuğun yaptığı veya söylediği herhangi bir şeyden kaynaklanmadığı, bunun anne-baba arasındaki anlaşmazlıktan kaynaklandığı ve bu kararın çocuğun yapacağı hiçbir şeyden de etkilenmeyeceği de söylenmelidir. Konuşma sırasında ve sonrasında çocuğunuzun her türlü sorusuna açık olduğunuzu, her zaman sizinle konuşabileceğini hatırlatın.

Konuşma sonrası her çocuğun kendine özgü tepkileri olacaktır. Duygularını dile getirdiğinde onu dinleyin ve onu bu konuda cesaretlendirin, içine kapandığında ise duygularını anlaması ve sindirmesi için ona kısa bir süre izin verebilirsiniz. Boşanma ile ilgili yaptığınız konuşma hakkında bir süre sonra tekrar konuşmak isteyebilir veya güvendiği 3. Şahıs ile bu konuda paylaşımlarda bulunmak isteyebilir.

Boşanma sonrası ebeveynlerin çocuk üzerinden birbirine mesaj vermemesi, birbirlerine hakarette bulunmaması ve örtülü tehditler yapılmaması çok önemlidir. Çocuğun boşanma sonrası taraf tutması beklenmemelidir.

Çocukların evlilik çatışmasına duyarsız hale gelmesiyle daha az davranış problemlerine ya da tersine daha sık çatışma, çocuğu çatışmaya daha duyarlı kılabilir ve uyum problemlerinin artmasına neden olabilir

Boşanma sonrası çocukta görülebilecek tepkiler:

Çocuk için boşanma bir şoktur, aniden gelir. Pediatrik News araştırmasına göre, normal bir ‘’yas ‘’ dönemi 4-12 haftadır. Bu ilk tepkileri kapsar bunlar:

•       Korku

•       Ağlama Krizleri

•       Öfke Patlamaları

•       Suçluluk

•       Yalnızlık

•       Reddetme

•       Gerileme

•       Uyku Sorunları

•       Okul Sorunları

•       Fiziksel sorunlar

•       Yemek yeme ile ilgili sorunlar

Sürekli sorgulamadır.

Boşanma sonrası çocuğun düzeninin olabildiğince aynı kalması veya aynı şekilde kısa sürede yeniden kurulması kendini daha güvende hissetmesine yardımcı olacaktır.

Boşanma sonrası, ebeveynlerin birlikte aktivitede bulunmaması çok önemlidir. Bu gibi durumlar yaşadığında çocuğun kafasının karıştığı ve anne-babasının barışacağına dair ümitlendiği, barışma gerçekleşemediğinde tekrar büyük üzüntü ve hayal kırklığı yaşayacaktır.

Boşanma konuşması yapıldıktan sonra çocuğuz ile boşanma üzerine yazılmış olan kitapları okuyabilirsiniz, bu konuya alışmasına ve anlamasına yardımcı olacaktır.

Boşanmanın çocuk üzerindeki etkisini en aza indirilmesi için yapılabilecekler:

-En kısa sürede fiziksel temasta bulunarak boşanma kararının çocuğun anlayabileceği bir dilde, dürüstçe, sade bir dil ile anlatmak.

-Çocuğun düzenin/rutinin sürdürülmesi veya en kısa sürede bu düzenin yeni ortamda tekrar sağlanması

-Çocuk ev değiştiriyor ise odasını döşenmiş bir şekilde görmesi, yeni eve katkıda bulunmasını sağlamak

- Ev içi ve dışı kuralların olabildiğince değişmemesi çocuğun kendini güvende hissetmesi açısından çok önemlidir.

-Çocuğa bu durum sonrası aşırı ilgi göstermemek, acımamak, ilave etmeye çalışmamak gerekir.

-Boşanma sürecinde ve sonrasında çocuk ile her iki ebeveyninde kaliteli zaman geçirmesi, ilişkiyi ve sevgiyi korumaya devam etmesi önemlidir.

-Boşanma sürecinde çocuğa ve tepkilerine karşı sabırlı ve anlayışlı olmak.

-Boşanma sonrası anne ve babanın görüşmelerinin sınırlı olması(kahveye, yemeğe birlikte çıkmamak)

-Yaşanan bazı olaylardan çocuğu korumak gerekebilir.

-Çocuk evden giden ebeveyne telefon ile istediğinde ulaşabiliyor olması gerekir.

-Evden ayrılan ebeveynin çocuk ile düzenli görüşme rutini oluşturması.

-Yaşanan durumun çocuğun sebep olmadığı, bu durumun sorumluluğunun ona ait olmadığı fırsat geldikçe tekrarlanmalıdır.

5 yaş altındakilere..

Kısa, basit kelimelerle kurulmuş, detayları olmayan açıklama yeterlidir. Örneğin: ‘ Bak, ben yakında başka bir evde oturacağım, sen de annen/babanla burada kalacaksın. Yarın seni yeni evime götüreceğim. Ne zaman istersen oraya gelebilirsin. Sakıncası yoksa bazı oyuncaklarını yeni eve götüreceğim..’ gibi.

5 yaş üstündekilere..

Sorular sorabilirler. Aynı kalanlar vurgulanmalıdır. ‘Yine aynı okula gidecek, aynı sınıfta okuyacaksın. Öğretmenin de aynı kalacak..’

9-12 yaş arasındakilere..

Sert tepkiler verebilirler. Öfkelerini açıkça ifade edebilirler. Ayrı yaşamanın herkes için en iyi çözümolacağını, ayrı yaşanan ebeveyniyle sık sık görüşebileceği vurgulanmalıdır.