Bedeninde herhangi bir değişiklik fark ediyor musun?
Sana yabancı gelen duygular hissediyor musun?
Bazen nedenini bilmeden üzgün hissettiğin oluyor mu? Yıllık fiziksel bir muayene bunları konuşmak için çok uygun bir zamandır. Bir doktor, ergenlik çağına girmek üzere olan çocuğunuza ve size gelecek yıllarda neye hazırlıklı olmanız gerektiğini daha iyi açıklayabilir. Bir muayene, iyi bir ebeveyn/çocuk konuşması için bir kırılma noktası oluşturabilir. Bu konuşmaları yapmak için ne kadar çok beklerseniz çocuğunuzun yanlış kanılar geliştirmesi ya da fiziksel ve duygusal değişimlerden korkması veya utanç duyması olasılığı o kadar artar. İletişim kanallarını ne kadar erken açarsanız onları ergenlik yıllarında açık tutma şansınız da o kadar artar. Çocuğunuza, buluğ çağı hakkında bu çağdaki çocuklar için yazılmış kitaplar verin. Kendi ergenliğinize dair anılar paylaşın. Çocuklar için anne ve babanın da aynı şeyleri yaşadığını bilmek kadar rahatlatıcı bir şey yoktur. Kendinizi Çocuğun Yerine Koyun Biraz endişeli ve utangaç hissetmenin normal olduğunu ve bir an yetişkin gibi hissederken başka bir an çocuk gibi hissetmenin sorun olmadığını çocuğunuzun anlamasına yardımcı olarak onunla empati kurun. Ne Konuda Mücadele Edeceğinizi Seçin Çocuklar saçlarını boyamak, siyah oje sürmek ya da acayip kıyafetler giymek istiyorsa karşı çıkmadan önce iki kez düşünün. Gençler ebeveynlerini şoka uğratmak ister bu yüzden geçici ve zararsız bir şeyi yapmalarına izin vermek çok daha iyidir. İtirazlarınızı gerçekten önemli olan şeyler, tütün, uyuşturucular ve alkol gibi şeyler ya da görünüşlerini kalıcı olarak etkileyecek şeyler için kullanın. Genç çocuğunuzun neden belirli bir biçimde giyinmek ya da görünmek istediğini sorun ve nasıl hissettiğini anlamaya çalışın. Ayrıca farklı görünürse başkalarının onu nasıl algılayacağını konuşmak da isteyebilirsiniz, çocuğunuzun dışarıdan nasıl görüleceğini anlamasına yardımcı olun. Beklentiler Kurun Ergenler, ebeveynlerinin kendilerine yüklediği beklentiler konusunda mutsuz görünüyor olabilirler. Yine de genellikle ebeveynlerinin iyi notlar, kabul edilebilir davranışlar ve evin kurallarına bağlı olmak gibi belirli şeyleri bekleyecek kadar onları umursadığını bilmeye ihtiyaçları vardır. Eğer ebeveynlerin makul beklentileri varsa çocukların bunları karşılamaya çalışması olasıdır. Makul beklentiler olmadan çocuğunuzun onu umursamadığınızı hissetmesi mümkündür. Çocuğunuzu Bilgilendirin ve Kendiniz de Bilgilenin Ergenlik yılları genellikle deneme yanılma zamanlarıdır ve bazen bu denemeler risk içeren davranışları da içerebilir. Cinsellik, uyuşturucu, alkol ya da tütün kullanımı gibi konuları konuşmaktan kaçınmayın. Zor konuları çocuklarla bunlara maruz kalmadan önce açıkça konuşmak, zamanı geldiğinde sorumluluk duygusuyla hareket etme olasılıklarını artıracaktır. Ailenizin değerlerini genç çocuğunuzla paylaşın ve neyin doğru ve yanlış olduğu konusundaki inançlarınız ile bunların nedenlerini açıklayın. Çocuğunuzun arkadaşlarını ve arkadaşlarının ebeveynlerini tanıyın. Ebeveynler arasında düzenli ilteşim aynı yaş grubundaki tüm gençler için güvenli bir çevre yaratma konusunda büyük yol kat etmeye yarayabilir. Ebeveynler çocuklara izlendiklerini hissettirmeden çcouklarının etkinliklerinin takibini yapma konusunda birbrilerine yardımcı olabilirler. Uyarı İşartelerini Bilin Ergenlik çağında belirli bir değişim miktarı normaldir. Fakat kişilikte ya da davranışlarda fazla köklü ya da uzun vadeli değişimler uzman yardımına ihtiyaç duyan bir soruna işaret ediyor olabilir. Bu uyarı işaretleri konusunda dikkatli olun.
aşırı kilo alımı ya da kaybı
uyku sorunları
hızlı köklü kişilik değişiklikleri
arkadaşlarda hızlı değişimler
sık sık okulu asmak
notlarda düşüş
intihar üzerine konuşma hata şaka yapma
tütün, alkol ya da uyuşturucu kullanma belirtileri
yasaları çiğneme 6 haftdan fazla süren herhnagi başka uygunsuz davranış da altta yatan bir sorunun işareti olabilir. Genç çocuğunuzun davranışlarında ya da notlarında bu süre zarfında bir oynama beklemek normaldir fakat her dersten pek iyi alan bir çocuğun ani bir başarısızlık yaşaması veya normalde dışadönük olan çocuğunuzun tamamen içedönük hale gelmesi normal değildir. Doktorunuz, yerel danışmanınız, psikoloğunuz ya da psikiyatristiniz uygun danışmanlığı bulmanıza yardımcı olabilir. Çocuğun Mahremiyetine Saygı Duyun Bazı ebeveynler, anlaşılır biçimde bu konuda çok zorlanırlar. Çocuklarının yaptığı her şeyin kendilerini ilgilendirdiğini düşünebilirler. Oysa çocuğunuzun genç bir yetişkin haline gelmesine yardımcı olmak için bir miktar mahremiyet alanı tanımanız gerekir. Eğer ciddi sorunlara dair uyarı işaretleri varsa o zaman sorunun çekirdeğine inene kadar çocuğunuzun mahremiyetine müdahalede bulunabilirsiniz. Fakat aksi bir durumda geri durmanız daha iyidir. Başka bir deyişle, çocuğunuzun odası, mesajları, e-postaları ve telefon konuşmaları mahrem olmalıdır. Ayrıca çocuğunuzdan her an tüm düşüncelerini ve aktivitelerini sizinle paylaşmasını da beklememelisiniz. Elbette güvenlik sebebiyle çocuğunuzun nereye gittiğini, ne zaman döneceğini, ne yapacağını ve kiminle olacağını her zaman bilmelisiniz ancak her detayı bilmenize gerek yok. Üstelik kesinlikle davet edilmeyi beklememelisiniz! Güvenerek başlayın. Çocuğunuza ona güvendiğinizi fakat güven kırılırsa yeniden inşa edilene kadar özgürlüklerinin kısıtlanacağını söyleyin. Çocuklarınızın Ne İzlediğini ve Okuduğunu Takip Edin Televizyon programları, dergiler ve kitaplar, internet gibi araçlar sayesinde çocukların tonlarca bilgiye erişimleri var. Sizin çocuğunuzun ne izlediğinin ve okuduğunun farkında olun. Bilgisayarın ya da televizyonun önünde geçirilen zamanın miktarı konusunda sınır koymaktankorkmayın. Medyadan ne öğrendiklerini ve çevrimiçi kiminle iletişim kuruyor olabileceklerini bilin. Çocukların televizyon ya da İnternete yalnız başlarına sınırsız erişimleri olmamalıdır; bunlar, kamusal aktiviteler olmalıdır. Teknolojiye erişim de belirli saatlerden (örneğin gece 10'dan) sonra sınırlı olmalıdır ki yeterli uykuyu alabilsinler. Belirli bir saatten sonra cep telefonlarının ve bilgisayarların yasak olması gayet makuldür. Uygun Kurallar Koyun Bir ergen için uyuma vakti yaşına uygun olmalıdır tıpkı bebekken olduğu gibi. Ergenlik çağındaki çocukların hala 8-9 saat uykuya ihtiyaçları vardır. Ergenlik çağındaki çocuğunuzun bu ihtiyacı karşılayacak bir uyku düzenine sadık kalmasını teşvik edin. Çocuğunuzu güvenilir olduğu için ödüllendirin. Hafta sonları gece 22'den sonra sokakta olmama kuralı mı var? 22:30'a çıkarın. Ya da çocuğunuzun her zaman aileyle yapılan planlara katılma zorunluluğu mu vr? Aileyle makul miktarda vakit geçirmeyi teşvik edin ama esnek olun. Büyümekte olan çocuğunuz her zaman sizinle olmak istemiyor diye gücenmeyin. Geçmişi düşünün: Siz de kendi anne ve babanız konusunda muhtemelen aynı şekilde hissediyordunuz. Bu Çile Bir Gün Bitecek mi? Çocuklar ergenlik yıllarını geride bırakırken ergenliğin iniş çıkışlarının yavaşladığını göreceksiniz. Ve en nihayetinde bağımsız, sorumluluk sahibi, iletişim kurabilen genç yetişkinler olacaklar. O yüzden ergenlik çağındaki çocuklara sahip pek çok ebeveynin hayat felsefesini aklınızda bulundurun: Bu süreci birlikte yaşıyoruz ve birlikte atlatacağız!
- Ayşe Başak Erk