John Gottman, Duygusal Zekası Yüksek Çocuklar Yetiştirmek isimli kitabında 4 farklı ebeveynlik stili tanımlar. Aşağıda dört farklı ebeveynlik stili ve bu tutumların çocuklar üzerindeki etkisini bulabilirsiniz. 

Dikkate Almayan Ebeveyn

Olumsuz duyguları yok sayan, geçiştirmeye çalışan ebeveynlerdir. Olumsuz duyguları kabul ettiklerinde kontrolü kaybedeceklerinden endişe duyarlar. Olumsuz duyguların sağlıksız olduğunu düşünürler. O anlarda çocuğunun dikkatini dağıtmaya çalışır veya ondan uzaklaşarak araya zaman koymaya çalışır.

 Örnek : 'Saçmalama ağlayacak ne var? Bak sana şimdi gidip dondurma alalım.'

Etkisi: Çocuklar kendilerinde yanlış olan bir şey odluğunu hissederler. Duygularını regüle edemezler. Hissettiklerin duyguların kabul edilemez, yanlış ve anormal olduğu mesajını alırlar.

Onaylamayan Ebeveyn

Dikkate almayan ebeveyn ile benzerdir fakat daha eleştirel, kontrolcü ve yargılayıcıdır. Çocuğun hislerinden çok, disiplin ile zihinleri meşguldür. Olumsuz duyguların kontrol edilmesi gerektiğine dair inançları vardır. Duyguların kişilerin zayıf olduklarının göstergesi olduğuna, çocukların dayanıklı ve güçlü olmaları gerektiğini düşünürler. Olumsuz duyguların verimsiz ve boşa zaman olduğuna inanırlar.

Örnek : 'Bu yaptığın artık şımarıklık, gözüm görmesin seni odana git!'

Etkisi: Çocuklar, duyguları deneyimledikleri için bu ebeveynlik tutumu ile kendilerinde yanlış olan bir şey odluğunu hissederler. Duygularını regüle edemezler. Hissettiklerin duyguların kabul edilemez, yanlış ve anormal olduğu mesajını alırlar.

Laissez-Faire Ebeveynlik (bırakınız yapsınlar)

Sorun çözme ve duygular ile çocuklarını baş başa bırakırlar. Davranışlara hiçbir sınır koymazlar, duyguların getirdiği krizlere müdahale etmedikleri için onları desteklemiş olurlar. Olumsuz duygu deneyimi geçene kadar sadece bekler. Çocuğunun yaşadığı sorunu çözmek için destek olmazlar. Olumsuz duygular ile baş etmeyi sadece duygunun serbest bırakılması olduğuna inanırlar.

Örnek: ‘Bugün okula gitmek istemediğin için ağlıyorsun anladım. Akşam Nil bize yemeğe gelecek.’

Etkisi: Çocuklar sosyal ilişkiler kurmakta güçlük yaşar, duygularını sağlıklı şekilde regüle edemezler.

Duygu Rehberi Ebeveynlik

Çocuğunun duygularına dikkat verir, onunla empati kurarak yoğun duygularını ve zorlu anlarından yanında olur. Olumsuz duyguları deneyimlediğinde onlarla nasıl baş edeceğine dair rehberlik sunar. Çocuğun ne hissetmesi gerektiğini söylemez. Çocuğun duygusunu küçümsemez, yok saymaz. Olumsuz duyguların, ebeveynlik için önemli bir alan olduğunun farkındadır. Yoğun duygu anlarında çocuğunu dinler, şefkatli bir şekilde çocuğu ile empati kurar, sınır koyar ve kabul edilir duygu ifadelerini ve problem çözme becerilerini çocuğuna öğretir.

Etkisi: Çocuklar kendi duygularına güvenmeyi, kendilerini regüle etmeyi, sorunlarını çözmeyi öğrenir. Yüksek bir özgüvene, öz sayıya sahip olur, sosyal ilişkileri rahatça başlatıp sürdürebilir.

Duygu Rehberi Ebeveyn Olmak üzerine Notlar

1. Çocuğunuzun duygusunu farkında olun.

2. Çocuğunuzun duygu ifadesinin yakınlık, bağ ve rehberlik için bir fırsat olduğunu fark edin.

3. Çocuğunuzu empati ile dinleyin ve duygularını onaylayın.

4. Çocuğunuzun duygularını sözcükler ile ifade etmesine yardımcı olun

5. Olumsuz durumlarla baş etmede veya sorun çözmeye çalışırken çocuğunuza uygun sınırlar koyun.