Ebeveynin kucağında, elleriyle sıkıca onun t-shirtünü tutarken yoğun ağlayan çocuğun koparılarak okula alınmasından yarım saat sonra susması sağlıklı bir uyumlanma değil.
Okula girişte, çocuğun ebeveyninin yanında yoğun şekilde ağlarken, öğretmenin dikkatini başka yöne çekmişken ebeveynin gizlice koşarak okuldan çıkması sağlıklı bir alışma değil.
Çocuğun, okula bırakılırken durmaksızın ağlarken ebeveyninin ona şiddetle bağırması ile ağlamasının durması ve arkasına baka baka okul kapısından girmesi sağlıklı bir uyumlanma değil.
Yoğun ağlayan ve ebeveynine yapışan bir çocuğun ebeveyninin konuşmasını, bakışını, sevgisini tamamen kesmesi ve öğretmenin gelip çocuğu kucağında ağlarken alması sağlıklı bir alışma değil.
Can hıraş şekilde ağlayan, tepinen ve ebeveynine tutunmaya çalışan çocuğu, ebeveynin kucağından almak hiçbir sağlıklı alışma sürecinin parçası olamayacağını hatırlamak önemli.
Ertesi gün okul olacağı için gece uykuları kaçan, rüyasında ağlayan, sabahları ağlamaktan kusan çocuk için okula alışma iyi ilerlemiyor olabilir.
Keyifle zaman geçirebileceği, öğrenebileceği okul imgesi yerine kaygı, stres yüklü ayrılıklar ile okulu eşleştirmek hayat boyu akademi hayatını etkileyebilir.
Maalesef ki sıklıkla duyduğum okula adaptasyon deneyimlerinde normalize olmaya başlamış zorlu ayrılıklara sert müdahalelerin çocukların psikolojisi üzerine tam o anda etkisi henüz görünür olmasa da mutlaka zamanlar ortaya çıkan etkileri oluyor.
Bu yol seçimleri bazen ebeveynin ayrılık ve vedalar, bağ üzerine kendi zorluklarına bakmaktaki güçlüğünden, bazen ebeveynin bilinçli olmaması, çaresizlik hissi ile kabul ettiğinde olabiliyor.
Çocuğu kollayan nice okul ve eğitimci ayrılıklar ve vedalara karşı hassas, duyguları gören kollayan ve çocuğa-ebeveynine güven veren bir alanda bu değişimi yapmalarında yol gösterici oluyor ve gerekli desteği sunabiliyor.
Ebeveyn olarak kendinizi güvende hissetmediğiniz, çocuğunuzun aşırı stres altında olduğunu gördüğünüz yerde zorla olması için devam etmek yerine bir durup, üzerine düşünebilir misiniz?
Ayrılıklar, değişimlerde çocuğun da ebeveynin de belli düzeylerde stres hissetmesi, üzülmesi, ağlaması, bazı rutinlerinin kısa süreli değişmesi normaldir. Ancak çocuğunuzun kaldırabileceğinden fazla stres altında olduğunu anlamak, fark etmek ve gözlemlemeniz ve ona göre yolunuzu nasıl alacağınıza bakmak uzun dönemde koruyucu olabilir.
Çocuğunuzu zorla değişime adapte etmek yerine bir durup neler oluyor olduğu üzerine düşünebilme imkanınız var mı?
Çocuğumun duygusal tepkilerini sakinleştirmede ona yardımcı olabiliyor muyum?
Çocuğumun ifade etmeye çalıştığı duygusu ve ihtiyacı nedir?
Ayrılıklar ve vedalar için seçtiğimiz yol çocuk yetiştirme tarzımla uyumlu mu?
Okulda yoğun ağlama sırasında kapıda onu karşılayan kişi/öğretmen onun için güvendiği, tanıdığı bir yetişkin mi şu anda?
Ayrılıkları daha kontrollü ve sakin geçirmek için neye ihtiyacımız var?
Çocuk psikoloğundan destek almak hem çocuğuma hem bana iyi gelir mi?
Değişimlerde, sağlıklı adaptasyon ve gelişime için de stres belli miktarda gereklidir. Ayrılıklar çeşitli sebeplerle farklı dönemlerde çocuk için tekrar strese sebep olabilir. Ancak buradaki önemli iki nokta, çocuğun tolerans penceresi içerisinde yer alan stres düzeyinin olması ve bu stres ile baş ederken güvendiği yetişkinin şefkatli ve sakin varlığı, co-regülasyona destek verebilmesidir.
Çocuklar aşırı stres altında uyum sağlamak zorunda bırakıldıklarında, onları koruyan kollayan olmadığı için duruma adapte olurlar. Ancak bu adaptasyonlar hayatları boyu onların yaşamlarını, ilişiklerini etkileyecek bir adaptasyon biçimini alabileceğini unutmamak gerekir.