Çocuklar tuvalet eğitiminin verildiği yaşlarda (2 yaş civarı) idrarının geldiğini fark etmeye ve tuvaletini tutabilmeye başlar. İstikrarlı olarak tuvaletini tutabilmesi genellikle 4- 5 yaş civarı gerçekleşir. Gece tuvaletini tutma ve tuvalete gitme alışkanlığını kazanması ise gündüz tuvalet eğitiminden genellikle daha sonra gerçekleşir (bknz. Tuvalet eğitimi).
Alt ıslatma (enürezis) çocuklukta sıkılıkla görülen bir durumdur.
Enürezis iki türde görülmektedir;
1) Çocuğun doğumdan başlayarak sinir-kas kontrolünün gelişmesinde yaşıtlarının gerisinden gelmesidir. Buna ‘’birincil enürezis’’denilmektedir.
2) Çocuğun tuvalet alışkanlığı kazandıktan sonra gerileme yaşayarak altını ıslatmaya tekrar başlamasına ise ‘’ikincil enürezis’ denilmektedir. İkincil enürezisin daha çok duygusal kökenli olduğu öngörülmektedir (kardeş doğumu, kardeş kıskançlığı, ev içi kavgalar vb. duygusal sıkıntılar).
Yapılan araştırmalarda erkek çocuklarının kız çocuklarına göre daha fazla altlarını ıslattıkları bulunmuştur. Birçok alt ıslatma problemi tedavi olmaksızın kendiliğinden çözülebilmekle birlikte, zaman zaman psikolojik yardıma ve/veya tıbbi yardıma ihtiyaç duyulabilmektedir.
Alt ıslatma nedenleri
Çocuklarda alt ıslatma fiziksel nedenli olabilmektedir. Öncelikle alt ıslatma ile ilgili bir doktora başvurarak gerekli kontrollerin yapılması önemlidir. Örneğin; birçok çocukta, gece uykusunda anti-diuretic( ADH) hormonunun az salgılandığında gece tuvaletlerini tutmakta güçlük yaşayabilmektedirler. İdrar keselerinin diğer çocuklara göre daha küçük olduğu, idrar yolu enfeksiyonu, süt alerjisi gibi fiziksel sebeplerden dolayı gece alt ıslatma görülebilmektedir.
Ayrıca yapılan araştırmalarda da belirlendiği gibi alt ıslatma sorunun genetik olduğu, çocuğun dışında aile üyelerinde de bu durumun yaşandığı veya çocukluğunda yaşanmış olduğu önemli bir noktadır. Gece altını ıslatan çocukların yaklaşık %70’nin birinci dereceden aile üyelerinde de aynı sorunu yaşadıkları görülmüştür.
Bir diğer neden ise, çocuğun gece uykusunun diğer çocuklara göre daha ağır olduğu için tuvaletinin geldiğini fark edememe durumudur. Yani tuvaletleri geldiğinde kendilerini uykudan uyandıramazlar.
Çocuklarda gece alt ıslatmanın duygusal sıkıntıda olduklarında da ortaya çıktığı bilinmektedir. Örneğin; boşanma, yeni okula başlama, taşınma, kayıp gibi durumlarda çocuğun yaşadığı stres ile baş edemediği ve vücudunun bu strese fiziksel olarak tepki verdiği görülür. Çocuğun yaşadığı psikolojik durum ile ilgili bir rahatlama yaşadığında bu durumun azaldığı ve giderek yok olduğu gözlemlenebilmektedir.
Alt ıslatma problemi ebeveynler için zor bir durum olduğu kadar, alt ıslatm çocuk kendini daha güvensiz, utanmış ve kaygılı hissede- bilmektedir. Sıkıntıda olduklarında da altını ıslatabildiği, altını ıslattığından dolayı huzursuzluk, gerginlik ve stres yaşayarak sıklıkla kısır döngü haline gelebilmektedir.
Bazı araştırmacılar ise alt ıslatmanın yanlış tuvalet eğitiminden kaynaklandığı belirtmektedir. Çocuk hazır olmadan tuvalet eğitimine başlanması, cezalandırıcı tutumların sergilenmesi gibi sebeplerden dolayı ortaya açıklayabildiğini belirtmişlerdir. Öte yandan da tuvalet eğitimi sırasında ebeveynlerin tutarlı, etkin ve net olamayarak, pasif olmaları da alt ıslatmaya sebep olabileceği görüşündedirler.
Alt ıslatma aynı zamanda çocuğun gelişimsel olarak yaşıtlarına göre daha geriden gelmesi nedeniyle de görülebilmektedir.