Çocuklar da aynı bizim gibi orman yangınları sırasında güvenlikleri, aidiyet, hayvanlar, doğa ve bu deneyimin içinde olan kişiler için endişeleniyor. Çocuklarla yaşanan orman yangınları, kendilerinin bulundukları konum, doğal afetler ve bu durumda yapılabileceklere dair sohbet zamanını ayırarak onlara eşlik edebiliriz.
Bugünlerde çocuğunuzun ‘iyi ‘olduğunu lütfen varsaymak yerine yaşananlar üzerine konuşmak için zaman ayırın.
Zor konuları konuşurken çocuklar bazen oyuncakları, kağıt ve boya kalemleri ile ilgilenme ihtiyacı duyabilirler. Yine de onlara yakın olabilecek bir konumda oturun. Durumu dengelemeye çalışan oyuncu bir ses tonu yerine, durum ile bağlantılı belki biraz hüzünlü ama güven veren bir ses tonu ve sözcükler kullanmaya çalışın.
Çocuğunuz ile bölünmeden ve dikkatinizi tamamen sohbetinize verebileceğiniz bir alan yaratın. Sohbetinizi başlatmak için,’ Bugünlerde önemli bazı şeyler oluyor. Haberin var mı?’ , ‘ Eminim yaşanan orman yangınları ile ilgili bazı soruların, fikirlerin vardır. Biraz birlikte konuşalım mı?’ gibi sorular kullanabilirsiniz.
Çocuğunuza sorular sorarak halihazırda neler bildiğini öğrenmeye çalışın. Böylece endişeleri, soruları, maruz kaldığı içerikler, duyguları ve yanlış algıları hakkında bilgi edinmiş olursunuz.
Çocuğunuzun sorularına merak ile yaklaşmaya çalışın. Sorular karşısında hemen onu sakinleştirme, durumu daha iyi gösterme, teselli etme dürtünüze karşı gelin. Çocuğunuzun tüm endişelerini, korkularını, kızgınlıklarını olduğu gibi sizinle paylaşmasına alan açın, süre tanıyın. Merak soruları sorun, anlattıklarını daha iyi anlamaya çalışabilirsiniz.
Çocuklarda yangın gibi doğal afet durumuna dair genellikle şu soruların yanıtlarını merak ederler.
‘Yangın nasıl oldu? ‘
‘O alanda yaşayan insanlara ne olacak?’
‘Ormandaki hayvanlara ne oldu?’
‘Bizim yaşadığımız yere kadar yangın gelir mi? Yeni bir yangın çıkar mı?’
‘Dede/Anneanne/Arkadaşımın evi yanacak mı?’
‘Yangını nasıl söndürecekler?’
‘Yangın ne zaman bitecek?’
Çocuğunuzun sorularını yanıtlarken, ‘ Bu gerçekten iyi bir soru, neden bunu merak ettiğini anlıyorum. Biraz daha anlayabilmen için düşündüklerimi paylaşayım.’ diyebilirsiniz.
Çocuğunuza yaşına ve gelişimine uygun olacak şekilde dürüst yanıtlar verin. Sosyal medya ile çocuklar her türlü bilgiye hızla erişebiliyor. ’Yangın kontrol altında, kimseye bir şey olmadı.’ gibi ifadelerinizin doğru olmadığını hemen fark edebilir ve bu çocuğunuz için kafa karıştırıcı olacaktır. Ancak çocuğunuzu sert gerçeklerden de korumak önemli, henüz yetişkin olmadıklarını hatırlamamız gerekir.
‘Yangınlar aniden başladı ve rüzgarla hızla farklı yerlere yayıldı. Kontrol altına alabilmek için herkes ellerinden geleni yapıyor, ancak henüz kontrol edilemedi. Birçok kişi evlerinden çıkıp güvenli yerlere geçiyor, hayvanların da birçoğu kaçarak daha güvenli yerlere gidiyor. Yaralılara, doktorlar ve veterinerler yardımcı oluyorlar. Biz oraya gidemesek de doktorların, veterinerlerin yaralıları tedavi edebilmesi için onlara gerekli ilaçları, malzemeleri alabilecekleri parayı yolluyoruz. Evlerinden çıkan kişiler için kıyafetler, yiyecekler yolluyoruz. Yangın bittiğinde de o alanlara tekrar ağaç dikilebileceği için fidan bağışında bulunuyoruz. Yeni gelişimeler olursa seninle paylaşmamı ister misin?’
Çocuğunuzu yaşına ve gelişimine uygun olacak şekilde haberlere erişimini denetleyin. Birçok görsel ve haber çocukların anlamlandırabileceği, sindirebileceğinin çok üzerinde içeriklere sahip olduğunu hatırlayın.
Çocuğunuzun duygularına alan açın, duygularını geçerli kılın ve onu rahatlatın. Çocuklar zorlu deneyimlerde korku, endişe, kaygı, suçluluk, üzüntü gibi birçok duyguyu aynı anda hissedebilir. Bazı çocuklar duyguları hakkında konuşmak zorlanabilir ancak bu yangınları duymadıkları ya da yaşananları düşünmedikleri anlamına gelmez. Çocuğunuz yerine endişelendiği, üzüldüğü şeyleri tahmin ederek onunla paylaşabilirsiniz. Aynı zamanda sizi üzen, endişelendiren şeyleri (çocuğunuzun gelişimine uygun olanları) onunla paylaşabilirsiniz. Duyguların sadece sözcükler ile değil, sanat, oyun, beden ile de ifade bulabileceği hatırlatmak istedim.
Çocuğunuzun endişelerini duyduğunuzda ‘Korkacak bir şey yok yangın çok uzakta.’ diyerek onu rahatlamak yerine ‘Korkunu anlıyorum, yangının buraya kadar gelip evimizi yakabileceğini düşünüyorsun. Bunun olma ihtimali çok çok küçük. Eğer ki bir şey olursa kendimizi güvende tutmak için bir planımız var. Planımızı seninle paylaşalım ister misin?’
Çocuğunuz ile şu anda deneyimlediğiniz duyguların hepsini diğer birçok kişinin da yaşadığını hatırlatabilirsiniz.
Çocuğunuz ile nasıl bir yardımda bulunabileceğinizi düşünebilirsiniz. Kişilere, doğaya, hayvanlara yardımcı olabilmek için birlikte beyin fırtınası yapın ve birlikte yardım adımlarını atın. Çocuğunuzun fikirlerinin kendi dünyası kadar olacağını unutmayın. O nedenle önerdiği şeyleri belki üzerinde biraz revizyon ile yapmaya çalışın. Ebeveynler olarak sizler aileniz adına etkin bir yardımı yaptığınızda bunu çocuğunuz ile paylaşın. Çocuğunuza bu zorlu deneyimlerde yardım eden iyi insanları fark etmeleri için cesaretlendirin ve onlardan biri olmasına destek olun.
Çocuğunuzun günlük rutinlerini olabildiğince sabit tutmaya özen gösterin. Yemek, uyku, oyun saatleri, uyku önce rutinleriniz ve gün içindeki kaliteli zamanı geçirmeye özen gösterin. Çocuğunuz ile bu dönemde fiziksel temasta olmanız hem onun için hem de sizin için sakinleştirici olacaktır.