Çocuklar büyüdükçe onlara daha çok sorumluluk vermek gerek. Yerine getirmesi gereken temel görevleri çocuğunuzun yerine yapmak onun yararına olmayacaktır. Hatta bu çocuğunuzun öğrenilmiş çaresizlik yaşamasına neden olabilir. Öğrenilmiş çaresizlik, çocuk bağımsız olamadığında ve yaşının gerektirdiği görevleri yerine getirmediğinde ya da getiremediğinde meydana gelir. Çocuğunuzun özgüven kazanması ve daha sorumluluk sahibi hale gelmesi için aşağıdaki beş ipucunu takip edebilirsiniz:
Bir Liste Yapın. Çocuğunuzun tek başına yapabilmesi gereken görevlerin bir listesini yapın; örneğin kendi başına giyinmek ya da oyunu bittiğinde oyuncaklarını toplamak gibi. Neleri tek başına yapabileceğini düşündüğünü ona da sorun. Yapabileceğinden emin değilse, sizin yanınızda denemesini ve pratik yapmasını isteyin. Hazır değil gibi göründüğü görevleri listeden çıkarın. Unutmayın, çocuklar kendilerinden ne beklendiğini bildiklerinde daha iyi performans gösterirler.
Kusursuz İşler Beklemeyin. Çocuğunuz hala motor becerilerini geliştirmeyi öğreniyor. Bu yüzden bazen ufak kazalar yaşanabilir. Örneğin içeceğini bardağına doldurmak isterken üstüne dökebilir. Eğer ortalığı kirletirse onu eleştirmemeye çalışın. Bunun yerine, ona o işi yapmanın doğal yolunu göstermeyi deneyin. Herkesin hata yaptığını ve kimsenin mükemmel olmadığını anlatın.
Ona Zaman Tanıyın Çocuklar, yetişkinlere kıyasla bir işi bitirmek konusunda daha fazla zamana ihtiyaç duyarlar. Strese kapılmasına engel olmak için çocuğunuza ihtiyaç duyduğu kadar zaman tanıyın. Örneğin, çocuğunuzun sabahları kıyafetlerini giymesi on dakika sürüyorsa günlük rutininizi on dakika erkene alın. Çocuğunuz pratik yaptıkça hızlanacaktır.
Bir Rutin Oluşturun. Çocuklar sorumluluklarını yönetebilmek için bir rutine ihtiyaç duyarlar. Günlük programları sürekli değişirse kafaları karışabilir. Onlara belirli görevleri ne zaman yapmaları gerektiğini anlatın. Örneğin, uykuya hazırlanmadan önce oyuncaklarını toplaması gerektiğini söyleyebilirsiniz. Uyku vakti yaklaştığında pijamalarını giymeden önce odasını toplaması gerektiğini ona hatırlatın.
Onu Takdir Edin. Çocuklar yaptıkları işlerin fark edilmesini çok severler. Çocuğunuz tek başına bir şey yaptığında, özellikle de bu daha önce yardım almadan yapamadığı bir şeyse, onu takdir edin. Hatta bazen hataları da takdir etmek için kullanabilirsiniz. Örneğin, çocuğunuz tişörtünü ters giydiyse kıyafetlerini seçip kendi başına giyinmeye çalıştığı için onu takdir edebilirsiniz. Çocuğunuz yapmak istediği şeyi istediği gibi yapamadığı için hüsrana uğradığında onu teşvik edin.
Özetle… Çocuğunuzun öğrenmesine ve kendi başına yapmaya çalışmasına izin vermektense onun yerine yapmak daha kolay ve hızlı görünebilir. Ancak çocuklara kendi başlarına yapma fırsatını tanıdığınızda bir sorumluluk ve başarı duygusu geliştirirler. Büyüdükçe sorun çözme becerilerini yeni durumları daha rahat ele almak için kullanırlar. Daha genel gelişimsel çerçevede düşünüldüğünde, bağımsızlığını ve sorumluluk duygusunu desteklemek çocuğunuzun kendi ihtiyaçlarını fark edebilen ve karşılayabilen, kendinden emin, becerikli, saygıdeğer bir yetişkin olmasını sağlar.